FTX’in iflası kripto para piyasalarını karıştırırken, iddiaların ve skandalların ardı arkası kesilmiyor. Piyasalarda çöküşü tetiklemesinden endişe edilen iflas sonrası, iflasın perde arkası için eski sevgilisini suçlayan Sam Bankman-Fried’ın şirketteki eski psikiyatrının da açıklamaları bomba tesiri yarattı. Ekonomistler de kriptoda yaşananları yorumladı.
Borç 3 milyar dolardan fazla!
Geçen haftalarda iflas başvurusu yapan dünyanın en büyük kripto para borsalarından FTX’in en büyük 50 alacaklısına borcunun yaklaşık 3,1 milyar dolar olduğu ortaya çıktı.
BBC’nin aktardığına göre, ABD’de mahkemeye sunulan evraklarda en büyük 10 alacaklının 1 milyar 450 milyon dolar, tek bir alacaklının da 220 milyon dolardan fazla kaybettiği belirtildi.
Alacaklıların kimlikleri kamuoyuna açıklanmazken, dokümanlarda şirketin parasıyla çalışanlara ve danışmanlara, kayıtlara geçirilmeden meskenler alındığı ortaya çıktı.
Sırada diğer şirketler de var mı?
Kripto para piyasalarında FTX’in iflası sonrası bir başka şirketin de iflası gündemde bomba gibi düştü. Yaşananlar sonrası nakit çekimlerini askıya alan Genesis’in fon bulamazsa iflas edeceği haberleri yayılmaya başladı.
Bloomberg’in aktardığına göre, şirketin kredi biriminde yeni finansman arayışında olduğun ancak çabalarının sonuçsuz kalması halinde iflas başvurusu yapacağı yönünde yatırıcılarına bilgi verdiği belirtildi.
Şirketin 1 milyar dolar fon aradığı konuşulurken, FTX iflasında başrollerden bir olan dünyanın en büyük kripto para borsası Binance’e de başvurduğu söylendi.
Genesis sözcüsü Bloomberg’e acil iflas başvurusu hazırlığında olmadıklarını açıkladı.
FTX’in piyasaları sarsan iflasında yayılan haberler ilginç bir hal almaya başladı.
FTX’te yıllardır ruhsal danışmanlık hizmeti veren psikiyatrist George K. Lerner, yöneticilerin özel hayatlarına yönelik gündem için ‘yeterince seks yapılmadığına’ dair bir açıklama yaptı.
Odakta isim olan eski CEO SBF’nin çok eşli ilişkiler kurduğu iddia edilirken, Independent’ın aktardığına göre, Lerner, bu savları yalanladı.
Psikiyatrist, söylenenlerin aksine şirketin sakin bir yer olduğunu ve yöneticilerin satranç ya da masa oyunları oynadığını, çılgın partiler verilmediğini açıkladı ve şu farklı açıklamayı yaptı:
İlla bir şey arıyorsanız çok az seks yaptıklarını söyleyebilirim. Çok fazla çalışıyorlardı. Daha düzgün flört ilgileri olsa daha sağlıklı olurdu.
ABD’de Fox kanalına açıklama yapan SBF, iflasta suçu eski kız arkadaşına attı.
FTX’in iflasında Alameda şirketinin fonları idaresinde sorun olduğuna dair haberler öne çıkmıştır. Şirketin başında SBF’nin eski kız arkadaşı Caroline Ellison bulunuyordu.
SBF Fox’a yaptığı açıklamada, “Teknik olarak FTX Alameda’nın parasıyla kumar oynamıyordu. Para Alameda’ya ödünç verildi. Alameda parayla kumar oynadı ve kaybetti” sözlerini kullandı.
SBF’nin Alameda Research’ün CEO’su olan Caroline Ellison’la birlikte Bahamalar’da aynı evde yaşadığı, bu evde çılgın seks partileri verildiğine yönelik spekülasyonlar da bulunuyor. İddiaya göre evde 8 kişi birlikte yaşıyor ve hepsinin birbiriyle ilişkide olduğu konuşuluyor.
Elon Musk’ın rolü ne?
Kripto para piyasalarındaki oynaklığı pahalandıran Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Atilla Çifter, Tesla’nın kurucusu ve Twitter’ın yeni sahibi Elon Musk’ın paylaşımlarıyla manipülasyon yaptığını söyledi.
T24’ün aktardığına göre, Bitcoin’in pandeminin başındaki fiyatını hatırlatan Çifter, merkez bankalarının siyasetlerinin birçok enstrümanda olduğu üzere kriptolarda da fiyat artışlarına neden olduğunu söyledi.
Pandemi sürecinde kumar dalının de kapalı kalmasıyla paranın bir yerlere aktığını söyleyen Çifter, Musk’ın Şubat 2021’de Tesla’yı da kullandığı manipülasyonla yükselişin sürdüğünü, yeni bir açıklamayla da gerilemeyi başlattığını, Çin’deki gelişmelerin de eklenmesiyle Bitcoin’in 40 bin doların altına indiğini belirtti.
Çifter, yüksek spekülatif alanlarda öngörünün büyük oranda mümkün olmadığını belirtirken, yine görülebilecek tepelerin ise kalıcı olmayacağını belirtti.
Bitcoin ve kripto para piyasalarında orta ve uzun vadede Çifter, beş parametrenin tesirli olacağını öngördü:
-
Gelişmekte olan ülkelerin mali genişlemesi.
-
Katılımcı sayısında artış.
-
Manipülasyonlar.
-
Ülkelerin regülasyon adımları.
-
Pandemi devrinin devam etmesi
İlk hususun sürdürülebilirliğini zayıf görürken, devletlerin sınırlama eğiliminde olduğunu, manipülasyonların oynaklıkla piyasaya daha çok ziyan verdiğin, denetimli bir noktaya hakikat gidildiği söyleyerek, geriye kalan iştirakçi artışının yükselişe bağlı olduğunu belirtti.
“Etkin diğerkamlık” hareketi nedir?
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da ‘Kriptoda panik’ başlıklı yazısında, SBF’nin geçmişinden ve iflasa sürüklenen konjonktürden bahsederken, MIT’de öğrenciyken Oxford Üniversitesi İdeoloji Hocası William MacAskill ile tanışmasını odak noktasına koyuyor. Ve onun dünyada hayırsever olarak tanınmasına vesile olan, “etkin diğerkamlık” (effective altruism) hareketine iştirakini anlatıyor.
Bu modellerde güzel niyetli şahıslarında ortada bulunmasına rağmen, bir lobi halinde para kazandıkça daha da hayırsever olacağına dair gelişimden bahsediyor. Binance’in kurucusu CZ’nin de burada ismi geçerken, finansal sistemde bu biçimde bir takviye sistemini anlatıyor.
